पायल्स एउटा यस्तो रोग हो जसमा गुद्वारको भित्र र बाहिर पनि दुखाइ महसुस हुन्छ । यसको कारणले गुदाको भित्री भागमा वा बाहिरी भागमा केही फोकाहरु हुन्छन् । जसबाट कहिलेकाहीँ रगत बाहिर आउँछ र दुखाइ पनि हुन्छ । कहिलेकाहीँ यी मुसाहरु ठूलो भएर बाहिर आउँछन् । यदि परिवारमा कसैलाई यस्तो समस्या भएको छ भने अर्काे पुस्तामा पनि यो समस्या देखिने सम्भावना बढी हुन्छ ।
पायल्स र फिसरबीचको फरक
धेरै पटक मानिसहरु पाइल्स र फिसरको बीच फरक छुट्याउन नसकेर भ्रमित हुने गर्छन् । फिसर पनि गुदासम्बन्धी एक रोग हो, तर यो पायल्सभन्दा अलिक कम हुन्छ या यति ठूलो हुन्छ कि यसबाट रक्तस्राव सुरू हुन्छ ।
पायल्सको ४ स्टेजहरु
चरण १
यो प्रारम्भिक चरणको पायल्स हो । यसले कुनै विशेष लक्षण देखाउँदैन । कहिलेकाहीँ बिरामीलाई थाहा हँुदैन कि उसलाई पाइल्स छ कि छैन । रोगीले यस्तो समस्यामा धेरै दुखाइ महसुस गर्दैन । त्यहाँ हल्का चिलाएको जस्तो महसुस हुन्छ ।
चरण २
दोस्रो चरणको पायल्समा जुन फोका वा मुसा जस्तो समस्या हुन्छ, त्यो दिसा गर्ने समयमा बाहिर निस्कन्छ र हातले भित्र लैजाँदा भित्र जान्छ पनि यसरी हातले भित्र थिचेर बस्दा मात्रै त्यो भित्र बस्छ ।
पहिलो चरणको तुलनामा यो अलिक बढी दुखाइ महसुस हुने खालको हुन्छ । यस क्रममा परिश्रम हुने वा रगत समेत आउने सम्भावना हुन्छ ।
चरण ३
यो अवस्था अलि बढी गम्भीर खालको हुन्छ किनकि यो खालको पायल्समा फोका वा मुसा जस्तो अंश बाहिरपट्टि हुन्छ । यस अवस्थामा रोगीमा गम्भीर दुखाइ महसुस हुन्छ र रगत पनि धेरै आउँछ ।
चरण ४
चरण ३ को अवस्था बिग्रिएपछिको अवस्था हो यो । यसमा त्यो मुसा पलाएको अतिरिक्त मासुको भाग बाहिर झुण्डिएको हुन्छ । बिरामीले गम्भीर दुखाइ र रगत बग्ने गुनासो गर्छन् । यसमा संक्रमणको सम्भावना पनि रहन्छ ।
पायल्सको लक्षण के हो
–दिसा गर्ने समयमा चमकदार रगत बग्नु ।
–मलद्वार वरिपरी चिलाउनु ।
–दिसा गरिसकेपछि पनि पेट सफा नभएको जस्तो महसुस हुनु । –पायल्समा दिसा गर्ने समय केवल रगत आउँछ तर दुखाइ हुँदैन ।
कारण के हो ?
कब्जियत पायल्सको सबैभन्दा ठूलो कारण हो । कब्जियतको कारणले गर्दा धेरै पटक दिसा गर्ने समयमा तनाव सिर्जना हुन्छ । लामो समयसम्म उभिनु यसको कारण हो । कतिपयमा मलद्वारमा यौनसम्पर्क गर्दा पनि यस्तो समस्या सिर्जना हुन्छ । मोटोपना यसको अर्को महत्वपूर्ण कारण हो । धेरै पटक गर्भावस्थाको बेला पनि पायल्सको समस्या देखिन्छ । पायल्सको समस्या सामान्य डिलीभरीको समयपछि पनि हुन सक्छ ।
उपचारको विधिहरु
पायल्सको उपचार विभिन्न तरिकाले गर्न सकिन्छ ।
एलोपैथी
औषधिः यदि समस्या पहिलो र दोस्रो चरणमा छ भने औषधिबाट मात्र पनि निको हुन सक्छ । शल्यक्रिया आवश्यक हुँदैन । यस्ता औषधिहरु पनि थरिथरिका हुन्छन् । यी औषधिहरु डाक्टरलाई सोधेर मात्र प्रयोग गर्नुपर्छ ।
अपरेशन रबर ब्यान्ड लिगेसन
यदि मुसा ठूलो छ भने रबर ब्यान्ड लिगेसनको प्रयोगबाट पनि यसको उपचार खोज्न सकिन्छ । यो विधिको प्रयोगले दिसामा रगतको प्रवाह रोकिन्छ । यसमा, डाक्टरहरुले गुदाको भित्र एक उपकरण जडान गर्छन् । जसको मद्दतले एक रबर ब्यान्ड मुसाको जरासँग जोडिएको हुन्छ । यसपछि, एक हप्ताको समयमा यो मुसा आकारको अतिरिक्त मासु सुख्खा हुँदै जान्छ । केही समयमा यो निको हुन्छ ।
यसबाहेक यसको उपचार आयुर्वेद, क्षारसूत्र विधिबाट पनि यसको उपचार गर्ने गरिन्छ ।
